You are here

folio b

folio b

Second page of the 1617 manuscript.

Translations and Transcriptions

Spanish Translation

Juan una parte separada de tierra en Ocotitlan; los dos la compartirán. - v Quinto yo ordeno: Mi hijo Juan Fabián tomó un caballo; vino así y se lo robó. A él, no se lo doy, ni lo absuelvo; valía 5 pesos. Y yo ordeno: los carpinteros [¿han recibido?] mi dinero con que iban a hacer las pértigas; el primero, de nombre Juan Clemente, tuvo 1 peso; el segundo, Agustín, tuvo 4 tomines; el tercero, Pablo, tuvo 4 tomines; el cuarto, Mateo, tuvo 5 tomines. [Antes de que hicieran las pértigas?] Él [Juan Fabián el joven] tomó todo para él mismo. Yo, su padre, no le he absuelto, porque me debe mucho. Él es un malvado; si su maldad disminuye, tiene que reembolsarme. v Sexto yo Ordeno: Felipe, ciudadano de Atlitic, tiene 1 peso y 2 reales [míos], con lo cual el dinero de Gabriel Sánchez, 1 peso y 2 reales, se lo debe devolver; y una persona de nombre Fabián, ciudadano de Tlacochcalco, tiene 4 reales [de los míos]. Y yo ordeno: una persona llamada Francisco, ciudadano de Santo Domingo, me debe dinero; él tiene 1 peso con lo cual él debe pagar al señor Bartolomé Téllez el dinero que le debo, 1 peso. v Séptimo ordeno: El español Andrés de Tapia me debe 5 pesos; que él me los devuelva. Y cuando me los haya pagado, con ellos se llevará a cabo una misa solemne para mi difunto esposa llamada Cecilia Anastasia. Y ordeno que los 2 reales que yo debo a Mateo Juárez, carpintero, a él se los debe pagar. - v Octavo yo ordeno: Mi yerno, Diego Francisco me perdió una mula hembra y todas las bolsas para cargas y alforjas, que valía 40 pesos; y una mula macho que valía 35; y un caballo que vale 7 pesos; y yo le di 6 reales con que me iba a comprar una media fanega de maíz; que no lo llevó a cabo, sino, se lo gastó. Y cuando fue a Acalhuacan, pasó ocho días allí y no pagó nada [para mantener] mi caballo; que él pague el total de 1 peso; y perdió una correa de cuero que vale 4 reales. Él está cargado con la cantidad de 84 pesos y 2 reales; pero ahora yo le perdono 44 pesos, y él debe pagar sólo 40 pesos, con lo cual me estoy redimiendo a mí mismo ante nuestro señor Dios. [¿hago buenas obras? ¿Lo utilizará para hacer misas por mi alma?]. Todo esto es el mandamiento que, en presencia de los ejecutores, cuyos nombres son Juan Vicente, fiscal, y Domingo, y las mujeres, en primer lugar, Juana Beatriz, y Ana María, las ciudadanas de San Bartolomé. Verifiqué lo que dijo el pobre enfermo; lo dijo en mi presencia. Aquí dejo mi firma: Baltasar Juárez. [Traducción al español por Melanie Hyers de la traducción en inglés hecha por James Lockhart.]

English Translation

Juan a separate piece of land at Ocotitlan; the two of them are to share it. — v Fifth I order: My son Juan Fabián took a horse; he just came and stole it. I am not giving it to him nor have I absolved him; it was worth 5 pesos. And I order: the carpenters [had received?] my money with which they were going to make poles; the first, named Juan Clemente, had 1 peso; the second, Agustín, had 4 tomines; the third, Pablo, had 4 tomines; the fourth, Mateo, had 5 tomines. [Before they had made the poles?] he [Juan Fabián the younger] took it all himself. I his father have not absolved him, for he owes a great deal. He is an evildoer; if his evilness ever diminishes, he is to pay me back. — v Sixth I order: Felipe, citizen of Atlitic, has 1 peso and 2 reales [of mine] with which Gabriel Sánchez’s money, 1 peso and 2 reales, is to be paid back to him; and a person named Fabián, citizen of Tlacochcalco, has 4 reales [of mine]. And I order: a person named Francisco, citizen of Santo Domingo, owes me money; he has 1 peso with which to pay señor Bartolomé Téllez the money I owe him, 1 peso. v Seventh I order: The Spaniard Andrés de Tapia owes me 5 pesos; he is to pay it back. And when he has paid it, with it a high mass is to be held for my late spouse named Cecilia Anastasia. And I order that 2 reales I owe Mateo Juárez, carpenter, is to be paid to him. — v Eighth I order: My son-in-law Diego Francisco lost me a female mule and all its pack-gear, which was worth 40 pesos; and a male mule worth 35; and a horse worth 7 pesos; and I gave him 6 reales with which he was going to buy me half a fanega of maize; he did not carry it out, but spent it. And when he went to Acalhuacan, he spent eight days there and paid nothing [to maintain] my horse; he is to pay back a total of 1 peso; and he lost a leather strap worth 4 reales. The total that he is charged with is 84 pesos and 2 reales; but now I pardon him 44 pesos, and he is to pay only 40 pesos, with which I am redeeming myself before our lord God [am doing good deeds? will use to say masses for my soul?]. This is all I command, in the presence of the executors, whose names are Juan Vicente, fiscal, and Domingo, and the women, first Juana Beatriz, and Ana María, citizens of San Bartolomé. I verified what the poor sick person said; it was in my presence. Here I set down my signature: Baltasar Juárez. [Translation from Nahuatl to English by James Lockhart.]

Analytic Transcription

juan niquinmacatiuh cecni tlalli onpa mani ocotitla concahuizque — v ynic macuillaman yc nitlanahuatia yn yehuatl notetlpoch juan babia cētetl cauallo oquihuicac . çan oquichtequico amo nicmaca amo nicteochihuilli . 5 pos ypatiuh yhuā nitlanahuatia notomines oquipiaya quauhxinque yc oquiquixtizquiya quahuacatl ynic ce tlacatl ytoca juan clemente quipiaya i pos yc ome tlacatl augustin quipiaya 4 tos yniquey tlacatl bablo quipiaya 4 tos ynic nahui tlacatl matheo quipiaya . 5 tos mochi oquicuic ymatica amo nicteochihuilli yn nehuatl nitatzin ca cenca miyec yn itech ca yn tlahueliloc yntla quequēmania tlahuellilotiz ca nechixtlahuiliz — v ynic chiquacētlamātli yc nitlanahuatia quipia felipe chane atliytic i pos 2 tos yc moxtlahuiliz ytomines gabriel sanchez . i pos 2 tos yhuā quipia ytoca babia chane tlacochcalco 4 tos yhuā nitlanahuatia nechpielia notomines ytoca franco quipia . i pos chane santo dgo— yc moxtlahuiliz ytomines yehuatl Señor bartholome deles nicpielia . i ps v ynic chicontlamātli yc nitlanahuatia yn yehuatl españor andres te tabia nechpielia . 5 . pos quixtlahuaz yn iquac yntla oquixtlauh yc mochihuiliz cētetl missa mayor yn yehuatl nonamic catca ytoca çecilia anastaçia yhuā nitlanahuatia yn yehuatl matheo xuarez quauhxinq’ nicpialia 2 tos moxtlahuiliz — v ynic cuētlamātli [sic] yc nitlanahuatia y¯ yehuatl nomo diego franco onechpolhui centetl mulla yhuā mochi xalma auh ypatiuh 40 pos yhua centetl macho xxxv ypatiuh yhuā centetl cauallo . 7 pos ypatiuh yhuā nicmacac 6 tos yc nechcohuizquia tlaolli cēquahuacalli . amo quineltili çan oquipollo yhua yn iquac ohuia acalhuaca chicuey tonatiuh onpa quichiuh atle oquitlaxtlahui y¯ nocauallo yxquich . i pos quixtlahuaz yhua ce cuitlaxmecatl oquipollo 4 tos ypatiuh yn ye mochi ytech ca nauhpohuālli peso yhuā nahui peso yhua ome tomi Auh yn axcan nictlapopolhuia 40 pos 4 pos ça ixquich quixtlahuaz 40 pos yc ninomaquixtitiuh yxpantzinco yn tto dios ye yxquich ynic nitlanahuatia yn imixpa aluaciasme yehuāti ytoca juan bicente fiscal dgo— / cihuatzitzinti ynic ce tlacatl juana viatriz / ana maria chaneque san bartholome onicneltilli yn itlatol cocoxcatzintli nehuatl nixpan nicā nictlallia nofirma balthasar xuarez

Image

Spanish Translation

Juan una parte separada de tierra en Ocotitlan; los dos la compartirán. - v Quinto yo ordeno: Mi hijo Juan Fabián tomó un caballo; vino así y se lo robó. A él, no se lo doy, ni lo absuelvo; valía 5 pesos. Y yo ordeno: los carpinteros [¿han recibido?] mi dinero con que iban a hacer las pértigas; el primero, de nombre Juan Clemente, tuvo 1 peso; el segundo, Agustín, tuvo 4 tomines; el tercero, Pablo, tuvo 4 tomines; el cuarto, Mateo, tuvo 5 tomines. [Antes de que hicieran las pértigas?] Él [Juan Fabián el joven] tomó todo para él mismo. Yo, su padre, no le he absuelto, porque me debe mucho. Él es un malvado; si su maldad disminuye, tiene que reembolsarme. v Sexto yo Ordeno: Felipe, ciudadano de Atlitic, tiene 1 peso y 2 reales [míos], con lo cual el dinero de Gabriel Sánchez, 1 peso y 2 reales, se lo debe devolver; y una persona de nombre Fabián, ciudadano de Tlacochcalco, tiene 4 reales [de los míos]. Y yo ordeno: una persona llamada Francisco, ciudadano de Santo Domingo, me debe dinero; él tiene 1 peso con lo cual él debe pagar al señor Bartolomé Téllez el dinero que le debo, 1 peso. v Séptimo ordeno: El español Andrés de Tapia me debe 5 pesos; que él me los devuelva. Y cuando me los haya pagado, con ellos se llevará a cabo una misa solemne para mi difunto esposa llamada Cecilia Anastasia. Y ordeno que los 2 reales que yo debo a Mateo Juárez, carpintero, a él se los debe pagar. - v Octavo yo ordeno: Mi yerno, Diego Francisco me perdió una mula hembra y todas las bolsas para cargas y alforjas, que valía 40 pesos; y una mula macho que valía 35; y un caballo que vale 7 pesos; y yo le di 6 reales con que me iba a comprar una media fanega de maíz; que no lo llevó a cabo, sino, se lo gastó. Y cuando fue a Acalhuacan, pasó ocho días allí y no pagó nada [para mantener] mi caballo; que él pague el total de 1 peso; y perdió una correa de cuero que vale 4 reales. Él está cargado con la cantidad de 84 pesos y 2 reales; pero ahora yo le perdono 44 pesos, y él debe pagar sólo 40 pesos, con lo cual me estoy redimiendo a mí mismo ante nuestro señor Dios. [¿hago buenas obras? ¿Lo utilizará para hacer misas por mi alma?]. Todo esto es el mandamiento que, en presencia de los ejecutores, cuyos nombres son Juan Vicente, fiscal, y Domingo, y las mujeres, en primer lugar, Juana Beatriz, y Ana María, las ciudadanas de San Bartolomé. Verifiqué lo que dijo el pobre enfermo; lo dijo en mi presencia. Aquí dejo mi firma: Baltasar Juárez. [Traducción al español por Melanie Hyers de la traducción en inglés hecha por James Lockhart.]

English Translation

Juan a separate piece of land at Ocotitlan; the two of them are to share it. — v Fifth I order: My son Juan Fabián took a horse; he just came and stole it. I am not giving it to him nor have I absolved him; it was worth 5 pesos. And I order: the carpenters [had received?] my money with which they were going to make poles; the first, named Juan Clemente, had 1 peso; the second, Agustín, had 4 tomines; the third, Pablo, had 4 tomines; the fourth, Mateo, had 5 tomines. [Before they had made the poles?] he [Juan Fabián the younger] took it all himself. I his father have not absolved him, for he owes a great deal. He is an evildoer; if his evilness ever diminishes, he is to pay me back. — v Sixth I order: Felipe, citizen of Atlitic, has 1 peso and 2 reales [of mine] with which Gabriel Sánchez’s money, 1 peso and 2 reales, is to be paid back to him; and a person named Fabián, citizen of Tlacochcalco, has 4 reales [of mine]. And I order: a person named Francisco, citizen of Santo Domingo, owes me money; he has 1 peso with which to pay señor Bartolomé Téllez the money I owe him, 1 peso. v Seventh I order: The Spaniard Andrés de Tapia owes me 5 pesos; he is to pay it back. And when he has paid it, with it a high mass is to be held for my late spouse named Cecilia Anastasia. And I order that 2 reales I owe Mateo Juárez, carpenter, is to be paid to him. — v Eighth I order: My son-in-law Diego Francisco lost me a female mule and all its pack-gear, which was worth 40 pesos; and a male mule worth 35; and a horse worth 7 pesos; and I gave him 6 reales with which he was going to buy me half a fanega of maize; he did not carry it out, but spent it. And when he went to Acalhuacan, he spent eight days there and paid nothing [to maintain] my horse; he is to pay back a total of 1 peso; and he lost a leather strap worth 4 reales. The total that he is charged with is 84 pesos and 2 reales; but now I pardon him 44 pesos, and he is to pay only 40 pesos, with which I am redeeming myself before our lord God [am doing good deeds? will use to say masses for my soul?]. This is all I command, in the presence of the executors, whose names are Juan Vicente, fiscal, and Domingo, and the women, first Juana Beatriz, and Ana María, citizens of San Bartolomé. I verified what the poor sick person said; it was in my presence. Here I set down my signature: Baltasar Juárez. [Translation from Nahuatl to English by James Lockhart.]

Analytic Transcription

juan niquinmacatiuh cecni tlalli onpa mani ocotitla concahuizque — v ynic macuillaman yc nitlanahuatia yn yehuatl notetlpoch juan babia cētetl cauallo oquihuicac . çan oquichtequico amo nicmaca amo nicteochihuilli . 5 pos ypatiuh yhuā nitlanahuatia notomines oquipiaya quauhxinque yc oquiquixtizquiya quahuacatl ynic ce tlacatl ytoca juan clemente quipiaya i pos yc ome tlacatl augustin quipiaya 4 tos yniquey tlacatl bablo quipiaya 4 tos ynic nahui tlacatl matheo quipiaya . 5 tos mochi oquicuic ymatica amo nicteochihuilli yn nehuatl nitatzin ca cenca miyec yn itech ca yn tlahueliloc yntla quequēmania tlahuellilotiz ca nechixtlahuiliz — v ynic chiquacētlamātli yc nitlanahuatia quipia felipe chane atliytic i pos 2 tos yc moxtlahuiliz ytomines gabriel sanchez . i pos 2 tos yhuā quipia ytoca babia chane tlacochcalco 4 tos yhuā nitlanahuatia nechpielia notomines ytoca franco quipia . i pos chane santo dgo— yc moxtlahuiliz ytomines yehuatl Señor bartholome deles nicpielia . i ps v ynic chicontlamātli yc nitlanahuatia yn yehuatl españor andres te tabia nechpielia . 5 . pos quixtlahuaz yn iquac yntla oquixtlauh yc mochihuiliz cētetl missa mayor yn yehuatl nonamic catca ytoca çecilia anastaçia yhuā nitlanahuatia yn yehuatl matheo xuarez quauhxinq’ nicpialia 2 tos moxtlahuiliz — v ynic cuētlamātli [sic] yc nitlanahuatia y¯ yehuatl nomo diego franco onechpolhui centetl mulla yhuā mochi xalma auh ypatiuh 40 pos yhua centetl macho xxxv ypatiuh yhuā centetl cauallo . 7 pos ypatiuh yhuā nicmacac 6 tos yc nechcohuizquia tlaolli cēquahuacalli . amo quineltili çan oquipollo yhua yn iquac ohuia acalhuaca chicuey tonatiuh onpa quichiuh atle oquitlaxtlahui y¯ nocauallo yxquich . i pos quixtlahuaz yhua ce cuitlaxmecatl oquipollo 4 tos ypatiuh yn ye mochi ytech ca nauhpohuālli peso yhuā nahui peso yhua ome tomi Auh yn axcan nictlapopolhuia 40 pos 4 pos ça ixquich quixtlahuaz 40 pos yc ninomaquixtitiuh yxpantzinco yn tto dios ye yxquich ynic nitlanahuatia yn imixpa aluaciasme yehuāti ytoca juan bicente fiscal dgo— / cihuatzitzinti ynic ce tlacatl juana viatriz / ana maria chaneque san bartholome onicneltilli yn itlatol cocoxcatzintli nehuatl nixpan nicā nictlallia nofirma balthasar xuarez

Image