You are here

folio c

folio c

Third page of the 1622 manuscript.

Translations and Transcriptions

Spanish Translation

15 pesos. Si alguien exige el dinero que le debo, [hasta] dos o tres pesos, es de ser devuelto; con la única posibilidad de prestar juramento para certificarlo, así se lo debe devolver. Y en cuanto a las misas bajas adicionales que se realizarán, mis ejecutores, a quienes nombraré, saben de eso [tienen la responsabilidad de ello]. V y ordeno y digo que un tal Juan de la Cruz, platero, un morisco [mulato], me debe 50 pesos; Le di a él dinero en efectivo, se lo tomó en sus manos; varias veces le di dinero, y él es de devolverlo. Y hay un relicario de oro de bajo grado que vale 25 pesos. Él es de devolverlo todo, y mis ejecutores quienes voy a nombrar, de él se lo demandarán todo devuelto. v Y digo que soy un miembro de las cofradías de la Santa Vera Cruz y Rosario y Entierro de Cristo; cuando me muero se debe dar una ofrenda a cada una de los tres, 1 peso y 4 reales; quizás ellos desearían que las velas de cera para mi entierro provengan de esa ofrenda. v Esto es todo lo que estoy escribiendo y ordenando en este mi testamento que expido como mi última voluntad. Se ha de llevarse a cabo y ser realizado, y revoco cualquier otro testamento, codicilos o memorandos, que yo podía haber emitido; los otros carecen de validez; la que ahora expido se debe llevar a cabo. = Y digo y declaro que doña Agustina de Guzmán, que murió hace mucho tiempo y que estaba casada con don Constantino Huitziméngari, gobernante en Michoacán, ordenó en su testamento que yo recibiera 18 pesos que había de venir del precio de la fruta que se cosecha en el gran huerto de la casa real [Tecpan], y don Felipe de Guzmán, que estaba casado con ella en primer lugar, me debe este dinero antes mencionado. Mis ejecutores me lo exigirán; [Como tal] designo a don Lorenzo de Guzmán y doña Ana, mis hijos. En presencia de los testigos Melchor Juan y Juan Francisco, ciudadanos aquí en el altépetl y de la ciudad de Coyoacán, hago esta mi última voluntad y testamento. Doy poder a mis hijos antes mencionados para hacer todo lo que sea necesario para la ayuda de mi alma y de tomar y exigir lo que me deben. Lo que he dicho aquí lo he dicho con verdad. Hoy el 12 de junio del año de 1622. Como testigo: Fray Alonso de Paredes. [Esta firma aparece en medio del párrafo.] [Traducción del inglés al español por Melanie Hyers]

English Translation

15 pesos. If anyone should demand any money that I owe him, [up to] two or three pesos, it is to be paid back; with only taking an oath to certify it, it is to be given to him. And as to the additional low masses to be said, my executors whom I will name know about it [have the responsibility for it]. v And I order and say that one Juan de la Cruz, silversmith, a morisco [mulatto], owes me 50 pesos; I gave him actual money, and he took it in his hands; several times I gave him money, and he is to pay it back. And there is a reliquary of low-grade gold worth 25 pesos. He is to pay it all back, and my executors whom I will name are to demand it from him. v And I say that I am a member of the cofradías of Santa Vera Cruz and Rosario and Entierro de Cristo; when I die an offering of 4 reales is to be given to each of the three, 1 peso and 4 reales; perhaps they might wish that the wax candles for my burial should come from it. v This is all that I am writing and ordering in this my testament that I issue as my last will. It is to be carried out and performed, and I revoke any other testaments, memoranda, or codicils I may have issued; they are to have no validity; the one I now issue is to be carried out. = And I say and pronounce that doña Agustina de Guzmán, who died long ago and who was married to don Constantino Huitziméngari, ruler in Michoacan, ordered in her testament that I was to be given 18 pesos which was to come from the price of the fruit that is harvested in the large orchard of the royal house [tecpan], and don Felipe de Guzmán, who was married to her first, owes me this aforementioned money. My executors are to demand it; [as such] I appoint don Lorenzo de Guzmán and doña Ana, my children. In the presence of the witnesses Melchor Juan and Juan Francisco, citizens here in the altepetl and town of Coyoacan, I made this my last will and testament. I give power to my aforementioned children to do all that is needed for the aid of my soul and to take and demand what is owed me. What I have said here I have said truly. Today on the 12th day of the count of June of the year of 1622. As witness: Fray Alonso de Paredes. [This signature appears in the middle of the paragraph.] [Translation from Nahuatl to English by James Lockhart.]

Analytic Transcription

caxtolli pos. yntla aca aca [sic] quitlaniz ytla nicpialia tomines ome pos anoço yei pos oncan yc moxtlahuaz. çan ica juramento quichihuaz yc tlaneltiliz momacaz auh yn oc çequi missas Reçadas yc mochihuaz yehuan quimati y noalbaceashuan niquimixquetzaz v yhuan nitlanahuatia niquitohua yehuatl juan de la cruz platero morisco nechpialia ompohualli onmatlactli pos. nechpialia nicmacac huel tomins ymatica conan quezquipa nicmamacac. quixtlahuaz yhuan çe Relicario oro bajo. ypatiuh cempohualli onmacuilli pos. mochi quixtlahuaz quitlanilizque y noalbaceashuan niquimixquetzaz . v yhuan niquitohua ca nicofrade Sta Veracruz yhuan Rosario. yhuan Entierro de xo. yntla yquac ninomiquiliz mocahuaz huentzintli nanahui tos yn excāixti. ce pos yhuan nahui tos aço quimonequiltizque quiçaz çera candelas yc ninotocaz v ye ixquich yn niquicuilohua yc nitlanahuatia yn ipan ynin notestamto nictlalia yn ça tlatzacan notlanequiliz yehuatl neltiz mochihuaz auh mochi nicpolohua yn oc çequi aço onictlali testamtos aço memoria cobdiçilio. atle ypan pohuiz yehuatl neltiz yn axcan nictlalia = Yhuan niquitohua nitlanahuatia yehuatzin doña Augustina de guzman ye huecauh omomiquili ynamictzin catca don costo huitzimengari michuacan tlatohuani motlanahuatilitia ypan ytestamto nimacoz caxtolli yhuan yei pos ytech quiçaz yn xocotl ypatiuh yn mochihua huey tecpan huerta, ynin tos omoteneuh nechmopialilia yn don phelippe de guzman achto ynamictzin catca, quitlanizque yn noalbaceashuan niquimixquetza don lorço de guzman doña Ana nopilhuan ymixpan testigos, melchior juo yhuan Juo, fran,co chaneque nican ypan altepetl villa cuyohuacan onicchiuh ynin ça tlatzacan notlanequiliz notestam.to niquinmaca nohuelitiliz yn nopilhuan omoteneuhque ynic yehuantin quichihuazque yn ixquich monequi ypalehuiloca naniman yhuan ynic quicuizque quitlanizque yn tleyn nechpialia y nican onicteneuh, onicmelauhcayto. axcan matlaquilhuitl omome mani ytlapohual Junio de mill y seisçientos y veynte y dos años. por testigo fr alonso de paredes [Transcription by James Lockhart]

Image

Spanish Translation

15 pesos. Si alguien exige el dinero que le debo, [hasta] dos o tres pesos, es de ser devuelto; con la única posibilidad de prestar juramento para certificarlo, así se lo debe devolver. Y en cuanto a las misas bajas adicionales que se realizarán, mis ejecutores, a quienes nombraré, saben de eso [tienen la responsabilidad de ello]. V y ordeno y digo que un tal Juan de la Cruz, platero, un morisco [mulato], me debe 50 pesos; Le di a él dinero en efectivo, se lo tomó en sus manos; varias veces le di dinero, y él es de devolverlo. Y hay un relicario de oro de bajo grado que vale 25 pesos. Él es de devolverlo todo, y mis ejecutores quienes voy a nombrar, de él se lo demandarán todo devuelto. v Y digo que soy un miembro de las cofradías de la Santa Vera Cruz y Rosario y Entierro de Cristo; cuando me muero se debe dar una ofrenda a cada una de los tres, 1 peso y 4 reales; quizás ellos desearían que las velas de cera para mi entierro provengan de esa ofrenda. v Esto es todo lo que estoy escribiendo y ordenando en este mi testamento que expido como mi última voluntad. Se ha de llevarse a cabo y ser realizado, y revoco cualquier otro testamento, codicilos o memorandos, que yo podía haber emitido; los otros carecen de validez; la que ahora expido se debe llevar a cabo. = Y digo y declaro que doña Agustina de Guzmán, que murió hace mucho tiempo y que estaba casada con don Constantino Huitziméngari, gobernante en Michoacán, ordenó en su testamento que yo recibiera 18 pesos que había de venir del precio de la fruta que se cosecha en el gran huerto de la casa real [Tecpan], y don Felipe de Guzmán, que estaba casado con ella en primer lugar, me debe este dinero antes mencionado. Mis ejecutores me lo exigirán; [Como tal] designo a don Lorenzo de Guzmán y doña Ana, mis hijos. En presencia de los testigos Melchor Juan y Juan Francisco, ciudadanos aquí en el altépetl y de la ciudad de Coyoacán, hago esta mi última voluntad y testamento. Doy poder a mis hijos antes mencionados para hacer todo lo que sea necesario para la ayuda de mi alma y de tomar y exigir lo que me deben. Lo que he dicho aquí lo he dicho con verdad. Hoy el 12 de junio del año de 1622. Como testigo: Fray Alonso de Paredes. [Esta firma aparece en medio del párrafo.] [Traducción del inglés al español por Melanie Hyers]

English Translation

15 pesos. If anyone should demand any money that I owe him, [up to] two or three pesos, it is to be paid back; with only taking an oath to certify it, it is to be given to him. And as to the additional low masses to be said, my executors whom I will name know about it [have the responsibility for it]. v And I order and say that one Juan de la Cruz, silversmith, a morisco [mulatto], owes me 50 pesos; I gave him actual money, and he took it in his hands; several times I gave him money, and he is to pay it back. And there is a reliquary of low-grade gold worth 25 pesos. He is to pay it all back, and my executors whom I will name are to demand it from him. v And I say that I am a member of the cofradías of Santa Vera Cruz and Rosario and Entierro de Cristo; when I die an offering of 4 reales is to be given to each of the three, 1 peso and 4 reales; perhaps they might wish that the wax candles for my burial should come from it. v This is all that I am writing and ordering in this my testament that I issue as my last will. It is to be carried out and performed, and I revoke any other testaments, memoranda, or codicils I may have issued; they are to have no validity; the one I now issue is to be carried out. = And I say and pronounce that doña Agustina de Guzmán, who died long ago and who was married to don Constantino Huitziméngari, ruler in Michoacan, ordered in her testament that I was to be given 18 pesos which was to come from the price of the fruit that is harvested in the large orchard of the royal house [tecpan], and don Felipe de Guzmán, who was married to her first, owes me this aforementioned money. My executors are to demand it; [as such] I appoint don Lorenzo de Guzmán and doña Ana, my children. In the presence of the witnesses Melchor Juan and Juan Francisco, citizens here in the altepetl and town of Coyoacan, I made this my last will and testament. I give power to my aforementioned children to do all that is needed for the aid of my soul and to take and demand what is owed me. What I have said here I have said truly. Today on the 12th day of the count of June of the year of 1622. As witness: Fray Alonso de Paredes. [This signature appears in the middle of the paragraph.] [Translation from Nahuatl to English by James Lockhart.]

Analytic Transcription

caxtolli pos. yntla aca aca [sic] quitlaniz ytla nicpialia tomines ome pos anoço yei pos oncan yc moxtlahuaz. çan ica juramento quichihuaz yc tlaneltiliz momacaz auh yn oc çequi missas Reçadas yc mochihuaz yehuan quimati y noalbaceashuan niquimixquetzaz v yhuan nitlanahuatia niquitohua yehuatl juan de la cruz platero morisco nechpialia ompohualli onmatlactli pos. nechpialia nicmacac huel tomins ymatica conan quezquipa nicmamacac. quixtlahuaz yhuan çe Relicario oro bajo. ypatiuh cempohualli onmacuilli pos. mochi quixtlahuaz quitlanilizque y noalbaceashuan niquimixquetzaz . v yhuan niquitohua ca nicofrade Sta Veracruz yhuan Rosario. yhuan Entierro de xo. yntla yquac ninomiquiliz mocahuaz huentzintli nanahui tos yn excāixti. ce pos yhuan nahui tos aço quimonequiltizque quiçaz çera candelas yc ninotocaz v ye ixquich yn niquicuilohua yc nitlanahuatia yn ipan ynin notestamto nictlalia yn ça tlatzacan notlanequiliz yehuatl neltiz mochihuaz auh mochi nicpolohua yn oc çequi aço onictlali testamtos aço memoria cobdiçilio. atle ypan pohuiz yehuatl neltiz yn axcan nictlalia = Yhuan niquitohua nitlanahuatia yehuatzin doña Augustina de guzman ye huecauh omomiquili ynamictzin catca don costo huitzimengari michuacan tlatohuani motlanahuatilitia ypan ytestamto nimacoz caxtolli yhuan yei pos ytech quiçaz yn xocotl ypatiuh yn mochihua huey tecpan huerta, ynin tos omoteneuh nechmopialilia yn don phelippe de guzman achto ynamictzin catca, quitlanizque yn noalbaceashuan niquimixquetza don lorço de guzman doña Ana nopilhuan ymixpan testigos, melchior juo yhuan Juo, fran,co chaneque nican ypan altepetl villa cuyohuacan onicchiuh ynin ça tlatzacan notlanequiliz notestam.to niquinmaca nohuelitiliz yn nopilhuan omoteneuhque ynic yehuantin quichihuazque yn ixquich monequi ypalehuiloca naniman yhuan ynic quicuizque quitlanizque yn tleyn nechpialia y nican onicteneuh, onicmelauhcayto. axcan matlaquilhuitl omome mani ytlapohual Junio de mill y seisçientos y veynte y dos años. por testigo fr alonso de paredes [Transcription by James Lockhart]

Image